W środę, 25 czerwca 2025 roku w Toruniu odbyła się konferencja pt. „Zrównoważony rozwój w branży chemiczno-kosmetycznej: przygotowanie sektora MŚP do raportowania ESG”, której organizatorem był Sieć Badawczą Łukasiewicz – ITECH Instytut Innowacji i Technologii. Spotkanie zgromadziło przedstawicieli środowiska naukowego, organizacji branżowych, instytucji publicznych oraz firm z branży chemii i kosmetyków, których połączył wspólny cel: stworzenie innowacyjnych i opartych o standardy zrównoważonego rozwoju warunków do rozwoju sektora. Partnerami merytorycznymi wydarzenia były instytuty Sieci Badawczej Łukasiewicz: Łukasiewicz – Instytut Materiałów Polimerowych oraz Łukasiewicz – Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP.
Jaką rolę w transformacji ESG branży chemiczno-kosmetycznej odgrywają nauka i edukacja? Odpowiedzi na to pytanie udzielali?uczestnicy panelu eksperckiego „Nauka i edukacja na rzecz zrównoważonego rozwoju: technologie wspierające transformację ESG w branży chemiczno-kosmetycznej” moderowanego przez dr. Kamila Bromskiego, koordynatora Działu Foresightu w Łukasiewicz – ITECH.
Nauka i edukacja to dziś kluczowe elementy transformacji ESG. To dzięki nim firmy mogą nie tylko zrozumieć wymagania regulacyjne, ale przede wszystkim dostosować swoje modele biznesowe do oczekiwań rynku, inwestorów i konsumentów. Współpraca środowiska naukowego, branżowego i instytucjonalnego pozwala tworzyć praktyczne rozwiązania, które realnie wspierają firmy w drodze do zrównoważonego rozwoju.
„W naszym instytucie kluczowe zawsze były konkretne działania” – podkreśliła Agnieszka Staniszewska, kierowniczka Działu Urządzeń i Sterowania Napędów OBRUSN w Departamencie Automatyzacji i Robotyzacji Łukasiewicz – PIAP. „Od lat projektujemy technologie, które realnie wpływają na środowisko i społeczeństwo” – dodała, wskazując trzy filary podejścia instytutu: trwałość, efektywność i innowacje. Przykładem jest nowatorska linia do produkcji rur kompozytowych, zaprojektowana tak, by minimalizować emisję szkodliwych gazów już na etapie koncepcji technologicznej. Ekspertka zwróciła też uwagę na ważny aspekt – brak spójności w realizacji wielu projektów – „Inwestycje zaczynają się z ambicją zrównoważonego rozwoju, a kończą przetargami, w których jedynym kryterium jest cena. To pokazuje, jak wiele jeszcze mamy do zrobienia, by naprawdę wdrożyć ESG w praktyce”.
Dr inż. Tomasz Żuk, zastępca dyretora ds badawczych w Łukasiewicz – IMP zwrócił uwagę, że w tamach swojej działalności instytut ten od lat aktywnie współpracuje z otoczeniem społeczno-gospodarczym, budując pomosty między nauką a biznesem oraz transferując wiedzę i technologie do przemysłu. „Organizujemy szkolenia i warsztaty – zarówno otwarte, jak i dedykowane – dotyczące tworzyw sztucznych, ich przetwórstwa, właściwości biodegradowalnych oraz efektywności procesowej. Każde szkolenie możemy dostosować do potrzeb konkretnego przedsiębiorstwa” – dodał. Ekspert zwrócił również uwagę na znaczenie edukacji. W ramach realizowanego projektu edukacyjnego „Odkrywca”, finansowanego przez Ministerstwo Edukacji Narodowej, Instytut organizuje cykl warsztatów teoretyczno-praktycznych dla uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych. Uczestnicy mają okazję zobaczyć procesy badawcze i przetwórcze „od kuchni”, odwiedzając laboratoria i pracując z nowoczesnym sprzętem. Edukacja młodych pokoleń w zakresie gospodarki obiegu zamkniętego, świadomego wykorzystania zasobów i znaczenia ESG to praca u podstaw, która ma realny wpływ na przyszłość.
„Jako doradczyni ds. zrównoważonego rozwoju, na co dzień prowadzę indywidualne spotkania z przedstawicielami MŚP, dostosowując wsparcie do ich rzeczywistych potrzeb” – podkreśliła Agnieszka Ozimkowska, specjalista ds. zrównoważonego rozwoju i doradztwa MŚP Enterprise Europe Network w Łukasiewicz – WIT. Wskazała również, że ważnym elementem działalności sieci jest pomoc w wyszukiwaniu zagranicznych partnerów biznesowych – zarówno w ramach Unii Europejskiej, jak i poza nią – co pozwala na umiędzynarodowienie działań w zakresie ESG. Wśród obserwowanych potrzeb przedsiębiorstw pojawiają się m.in. zagadnienia związane z liczeniem śladu węglowego produktów i całych organizacji. W ciągu ostatniego półrocza ośrodek zrealizował kilka takich usług, a kolejne są już planowane. Dużym powodzeniem cieszyły się także warsztaty i konferencje poświęcone m.in. strategiom zrównoważonego rozwoju, raportowaniu ESG, finansowaniu zielonych inwestycji czy gospodarce o obiegu zamkniętym. „Kluczowe jest nie tylko informowanie o wymaganiach, ale również pokazywanie, gdzie można znaleźć środki na ich realizację” -zaznaczyła prelegentka.
Martyna Słupczewska, ekspertka ESG reprezentująca Bank Gospodarstwa Krajowego wskazała, że wiele firm, zwłaszcza z sektora MŚP, postrzega nowe obowiązki wynikające z regulacji ESG jako ciężar. Często organizacjom brakuje wyspecjalizowanych działów i zasobów do bieżącego monitorowania zmian legislacyjnych. Ekspertka zachęca jednak do zmiany perspektywy: ESG, a w szczególności „G”, nie powinno być odbierane jako obowiązek, lecz jako szansa na uporządkowanie strategii, wzmocnienie pozycji firmy w łańcuchu wartości oraz budowanie realnej przewagi konkurencyjnej. Podkreśliła, że wiele procesów już istnieje w firmach – chodzi o to, by je uporządkować, ocenić ich wpływ i przypisać odpowiedzialność. Zarządzanie organizacją to nie tylko obowiązek regulacyjny – to podejście, które pozwala rozwijać się w sposób bardziej odporny i świadomy.
Wszyscy eksperci zgodnie podkreślili, że edukacja, zarówno akademicka, jak i praktyczna, będzie miała kluczowe znaczenie w skutecznym wdrażaniu zrównoważonej transformacji. Wskazali też konieczność wzmocnienia współpracy między przemysłem, nauką i organizacjami branżowymi, jako fundamentu innowacyjnych, skalowalnych rozwiązań wspierających odpowiedzialny rozwój sektora chemiczno-kosmetycznego.
Po przerwie uczestnicy wzięli udział w warsztatach pt. „Praktyczna strona ESG. Raportowanie zrównoważonego rozwoju w branży chemiczno-kosmetycznej”, które prowadziła Agnieszka Ozimkowska, specjalista ds. zrównoważonego rozwoju i doradztwa MŚP Enterprise Europe Network w Łukasiewicz – WIT. Warsztaty koncentrowały się na konkretnych narzędziach i procedurach wspierających wdrażanie raportowania ESG w firmach. Uczestnicy zapoznali się z obowiązującymi regulacjami prawnymi, a także z najnowszymi wyzwaniami wynikającymi z wprowadzenia pierwszego pakietu uproszczeń w obszarze ESG, tzw. Omnibus I. Omówione zosatły również dobre praktyki raportowe oraz etapy budowania strategii przedsiębiorstwa zgodnej z zasadami ESG. W ramach warsztatu przedstawiono także praktyczne wskazówki dotyczące wyboru odpowiednich standardów raportowania oraz integracji działań zrównoważonego rozwoju z modelem biznesowym firmy.
Konferencja była również okazją do zaprezentowania „Przewodnika po ESG dla firm z sektora MŚP” przygotowanego przez zespół ekspertów Łukasiewicz – ITECH wraz z Polskim Stowarzyszeniem ESG. Andrzej Jarząbek, koordynator realizowanego w Łukasiewicz – ITECH projektu pt. „Nauka o zrównoważonym rozwoju dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw” w ramach omawiania publikacji, uwypuklił również jej aspekt edukacyjny:
– „Zależało nam, by ten przewodnik był nie tylko źródłem wiedzy, ale praktycznym narzędziem, które realnie wspiera firmy w podejmowaniu pierwszych kroków w obszarze ESG – zarówno tych, które dopiero zaczynają, jak i bardziej zaawansowanych, które szukają konkretnych rozwiązań branżowych.” – podkreślił.
Szczególną wartość przewodnika stanowią branżowe wytyczne, dostosowane m.in. do specyfiki sektora budowlanego, chemiczno-kosmetycznego czy recyklingowego, a także informacje o możliwościach certyfikacji i oceny działalności ESG – takich jak systemy ratingowe czy rankingi. Przewodnik zawiera również praktyczne informacje o dostępnych źródłach finansowania dla firm planujących działania w obszarze ESG, w tym inwestycje, szkolenia i transformację energetyczną (link do pobrania przewodnika).
Projekt “Nauka o zrównoważonym rozwoju dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw” dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki, w ramach Programu „Społeczna odpowiedzialność nauki II”.
