We wtorek, 24 czerwca 2025 roku, w Gliwicach odbyło się spotkanie poświęcone wyzwaniom i szansom, jakie niesie zrównoważony rozwój w branży recyklingowej, którego organizatorem był Sieć Badawczą Łukasiewicz – ITECH Instytut Innowacji i Technologii. Wydarzenie pod hasłem „Zrównoważony rozwój w branży recyklingowej: przygotowanie sektora MŚP do raportowania ESG” zgromadziło przedstawicieli instytucji?naukowo-badawczych, ekspertów ESG oraz reprezentantów MŚP związanych z gospodarką odpadami i odzyskiem surowców. Trzyczęściowy program objął wystąpienie wprowadzające, panel ekspercki oraz warsztaty poświęcone przygotowaniu do raportowaniu ESG. Partnerami merytorycznymi konferencji były instytuty Sieci Badawczej Łukasiewicz: Łukasiewicz – Górnośląski Instytut Technologiczny oraz Łukasiewicz – Instytut Materiałów Polimerowych.
– „Zrównoważony rozwój w branży recyklingowej to nie koszt, lecz ogromna szansa – na innowacje technologiczne, usprawnienie modeli biznesowych i umocnienie przewagi konkurencyjnej w ujęciu europejskim.” – podkreślił w wystąpieniu otwierającym spotkanie Andrzej Jarząbek, koordynator realizowanego w Łukasiewicz – ITECH projektu pt. „Nauka o zrównoważonym rozwoju dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw”, dodając:
(…) „Naszym celem jest wspieranie przedsiębiorców, zwłaszcza z sektora MŚP, w przechodzeniu z modelu linearnego na cyrkularny, z wykorzystaniem zasad ESG jako realnego impulsu do transformacji. Kluczem do sukcesu są dziś nie tylko wiedza i narzędzia, lecz przede wszystkim współpraca między nauką, biznesem, administracją i organizacjami branżowymi. To właśnie takie skoordynowane działania prowadzą do powstania rozwiązań skrojonych na miarę potrzeb rynku. Dzisiejsze wydarzenie pokazuje, jak istotna jest ta współpraca dla przyszłości polskiego sektora recyklingu (…).”
Partnerstwa nauki i przemysłu na rzecz zielonej transformacji
W panelu dyskusyjnym moderowanym przez dr inż. Katarzynę Jodko-Piórecką, Kierowniczkę Centrum Oceny Technologii w Łukasiewicz – ITECH, uczestnicy podjęli temat roli nauki, innowacji i edukacji w przyspieszaniu zrównoważonej transformacji, ze szczególnym uwzględnieniem branży odpadowej. Eksperci reprezentujący instytuty badawcze oraz środowisko akademickie przedstawili konkretne projekty i działania, które nie tylko wspierają rozwój gospodarki cyrkularnej i efektywność energetyczną, ale także pokazują, jak ESG może stać się realną przewagą konkurencyjną dla przedsiębiorstw, zwłaszcza tych z sektora MŚP.
Dr inż. Marzena Nowicka-Nowak z Grupy Badawczej Farb i Tworzyw Łukasiewicz – IMP podała przykłady innowacyjnych projektów badawczych oraz technologii wspierających zrównoważony rozwój w sektorze odpadowym: od recyklingu turbin wiatrowych, przez grantulaty powstałe na potrzeby recyklingu polimerów, po ekologiczne farby dachowe redukujące nagrzewanie się powierzchni. To projekty realnie wpływające na ochronę środowiska, odpowiadające na zmieniające się potrzeby rynkowe. Na szczególną uwagę zasługuje opracowywana technologia recyklingu łopat z turbin wiatrowych. Okres eksploatacji takiej łopaty to ok. 20 lat, co do tej pory wygenerowało ok. 2,5 mln odpadów z samych turbin. W przyszłości problem będzie narastał, a naukowcy już szukają właściwego rozwiązania.
Martyna Nowak, p.o. Lidera Grupy Badawczej Zrównoważone Źródła Energii w Łukasiewicz – GIT, wskazała z kolei, że jednym z kluczowych kierunków rozwoju pozostaje efektywność energetyczna. W Instytucie rozwijana jest autorska metoda przedłużania żywotności instalacji, pozwalająca ograniczyć zużycie zasobów oraz zmniejszyć zapotrzebowanie na nowe komponenty – co ma bezpośredni wpływ zarówno na koszty operacyjne, jak i na środowisko. Zespół badawczy intensywnie pracuje nad zamiennikami dla paliw kopalnych (szczególnie koksu) – proponując wykorzystanie odpadów komunalnych i biomasy jako nośników energii o wysokiej wartości opałowej. To potencjał, który może znaleźć zastosowanie m.in. w hutnictwie, znacząco ograniczając emisje CO₂.
ESG jako przewaga konkurencyjna
Dr inż. Tadeusz Gorewoda, dyrektor Centrum Metalurgii w Łukasiewicz – Instytucie Metali Nieżelaznych, podkreślił rosnące zainteresowanie małych i średnich przedsiębiorstw wdrażaniem nowoczesnych technologii w zakresie zrównoważonego rozwoju. Jako przykład podał firmy zajmujące się recyklingiem. Coraz więcej przedsiębiorców z tej branży zgłsza się do Instytutu po nowoczesne technologie i rozwiązania, np. te dotyczące procesu separacji odpadów. Ekspert zwrócił uwagę na fakt, że także instytuty badawcze dostosowują się do wymogów raportowania, tak jak samo jak przedsiębiorcy, co pozwala na lepsze zrozumienie wyzwań, z jakimi mierzy się biznes, oraz na tworzenie bardziej dopasowanych i praktycznych rozwiązań wspierających transformację w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym. Dzięki temu współpraca między nauką a przemysłem staje się bardziej partnerska i skuteczna – oparta nie tylko na transferze wiedzy, ale również na wspólnym wypracowywaniu innowacji odpowiadających na konkretne potrzeby rynku.
Piotr Glen, kierownik zespołu Zrównoważonego Rozwoju i ESG w warszawskiej Szkole Głównej Handlowej, podkreślił, że SGH jest już dobrze przygotowana do wspierania biznesu w zakresie wdrażania ESG, a kompleksowa oferta edukacyjna dostosowana jest zarówno do przedstawicieli dużych firm, jak i MŚP. Podkreślił również, że raport zrównoważonego rozwoju to nie tylko obowiązek sprawozdawczy, ale realne narzędzie zarządzania – uzupełnienie strategii firmy i impuls do wprowadzania zmian, które przynoszą wartość ekonomiczną, środowiskową i społeczną.
W ramach sesji warsztatowej pt. „Praktyczna strona ESG. Raportowanie zrównoważonego rozwoju w branży recyklingowej” (prowadzonego przez p. Piotr Glena), uczestnicy mieli okazję zapoznać się z narzędziami i procedurami raportowania zrównoważonego rozwoju, w tym aspektami zgodnymi z Taksonomią UE, a także przykładami wykorzystania wskaźników środowiskowych, społecznych i zarządczych w realiach działalności firm z sektora odpadowego. Warsztaty pokazały, jak ESG może być nie tylko obowiązkiem regulacyjnym, ale i skutecznym narzędziem budowania przewagi konkurencyjnej na rynku.
Konferencja była również okazją do zaprezentowania „Przewodnika po ESG dla firm z sektora MŚP” przygotowanego przez zespół ekspertów Łukasiewicz – ITECH wraz z Polskim Stowarzyszeniem ESG. Publikacja ma charakter edukacyjny i praktyczny – zawiera m.in. branżowe wytyczne dla firm z sektora budowlanego, chemiczno-kosmetycznego i recyklingowego, informacje o systemach certyfikacji i oceny działalności ESG, a także przegląd dostępnych źródeł finansowania działań z zakresu zrównoważonego rozwoju, takich jak inwestycje, szkolenia czy transformacja energetyczna (link do pobrania).
Projekt “Nauka o zrównoważonym rozwoju dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw” dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki, w ramach Programu „Społeczna odpowiedzialność nauki II”.
